Kuzeydoğu pontidler'in tektonostratigrafik özellikleri ve jeodinamik evrimi

Abstract

Bu çalışmada, Doğu Karadeniz'in kuzeydoğusunda yayılım gösteren jeolojik birimlerin tektonostratigrafik özellikleri ve bölgeyi etkileyen jeodinamik süreçler belirlenmeye çalışılmıştır. Bu unsurların belirlenmesi için litoloji toplulukları formasyon ve üye mertebesinde ele alınmış, detaylı stratigrafik kesitlerle birimlerin oluşum koşulları, yaşları ve ilişkileri belirlenmiştir. Bölgede en geniş yayılımlı litoloji topluluğunun Geç Kretase dönemi yay volkanizması ürünleri olması nedeniyle, bu dönem öncesi litolojiler "Temel Birimler" başlığıyla incelenmiştir. Turoniyen-erken Maastrihtiyen arasında yay bölgesinde gelişen birimler "Yay-içi Havza Birimleri"; bu birimleri uyumsuz üzerleyen karbonat kayaları, kırıntılılar "Yay-içi Örtü Birimleri"; yay ardında açılan havzada gelişen pelajikler "Yay-ardı Havza Birimleri" ve tüm bu birimleri uyumsuz üzerleyen kırıntılılar "Çarpışma Sonrası Birimleri" başlıkları altında gruplandırılmıştır. Yay ile yay-ardı sınırını oluşturan tektonik hat, Murgul-Borçka Hattı olarak tanımlanmıştır. Yay bölgesi ilk olarak geç Kampaniyen / erken Maastrihtiyen' de yükselerek pozitif alan oluşturmuş ve Murgul-Borçka hattının kuzeyinde Doğu Karadeniz havzası, yay-ardı havza olarak açılmıştır. Doğu Ponitidler ile Toridler'in çarpışması ise Selandiyen-erken Tanesiyen'de gerçekleşmiştir.

In this study, it is aimed to reveal tectono-stratigraphic properties of geological units showing an areal extent in northeast of the Eastern Black Sea and geodynamic processes acting on the region. Lithologic units are considered as formations and members to reveal these elements, and conditions of formation, ages and interrelationships for these units are explained by detailed stratigraphic sections. Because the most extensive lithologic association is known as Late Cretaceous arc volcanism products in the region, lithologies prior to this period are entitled by "Basic Units". The units are grouped under the titles as "Intra-arc Basin Units", which developed in the region of arc between Turonian and early Maastrichtian, and as "Intra-arc Cover Units", which are carbonate rocks and clastics overlying these units unconformably, and as "Back-arc Basin Units", which are pelagics developed in a basin opened at back of arc, and as "Post-Collisional Units" which are clastics overlying all these units unconformably. Tectonic line forming the boundary of arc with back-arc is defined as Murgul-Borçka Line. The region of arc firstly rose in late Campanian / early Maastrichtian forming a positive area and Eastern Black Sea basin opened as a back-arc basin in the north of Murgul-Borçka Line. The collision of East Pontides with Taurides took place during Selandian-early Thanetian.