Osmanlı ilmiye sınıfı'nın emekliliği, İlmiye Tekaüd Sandığı'nın kuruluşu ve faaliyetleri

Abstract

Osmanlı Devleti, diğer pek çok alanda olduğu gibi sosyal güvenlik ve emeklilik sistemleri konusunda klasik dönem ve Tanzimat dönemlerinde farklı uygulamalar gerçekleştirmiştir. Klasik dönemde sosyal güvenlik ve emeklilik konusu esnaf sandıkları, arpalık, vakıf gibi kuruluşlar vasıtası ile ele alınmıştır. Ancak zamanla bu uygulamaların ihtiyaçlara cevap verememesi yeni düzenlemeleri gerekli kılmıĢtır. Bundan dolayı Tanzimat döneminde bu konular ile ilgili Batı tarzında usuller benimsenmiştir. Tanzimat Dönemi’nde ilmiye sınıfının sosyal güvenliği ile ilgili olarak ilk önce Eytâm ve Erâmil-i İlmiye İaşe Sandığı açılmıştır. 1894 yılında bu sandığın adı İlmiye Tekaüd Sandığı olarak değişmiş ve sandık 1911 yılına kadar bu isimle varlığını devam ettirmiştir. Bu çalışmada, ilk önce ilmiye sınıfının klasik dönem sosyal güvenlik ve emeklilik sistemleri ortaya çıkarılmış, daha sonra Eytâm ve Erâmil-i İlmiye İaşe Sandığı ve İlmiye Tekaüd Sandığı’nın kuruluşu, yönetim kadrosu, mali durumu ele alınmıştır.

Like many other fields, Ottoman Empire realised different applications about the social security and pension systems in the clasiccal period and Tanzimat period. In the clasiccal period social security and pension system were handled by means of organizations such fund trades, barley field, wagf. But in course of time, due to unability to supply the needs of these applications necessitated new regulations. Therefore, in the Tanzimat period concerning these issues occidentalstyle procedures were adopted. In the Tanzimat period, in relation to social security of ulama, The Ulama Orphans and Widows Aid Fund was first opened. In 1894, the name of this fund was changed as Ulama Pension Fund and continued existence under this name untill 1911. In this study, firstly, in clasiccal period social security and pension system of ulama was resulted. Later, the foundation The Ulama Orphans and Widows Aid Fund and Ulama Pension Fund, management staff, finansical conditions was handled.