Mantıku'l-Gayb: İnceleme-metin-dizin

Abstract

Çalışmada Mantıku'l-Gayb adlı eser üzerinde durulmuştur. 58 varaktan oluşan eserin müellifi Musa Bin Şeyh Tahir Tokadi'dir. Yazarı hakkında literatürde fazla bilgi yer almamaktadır. Sadece Halvetiler'in ünlülerinden olduğu bilinmektedir. Mantıku'l-Gayb kelime kadrosu ve dil özellikleriyle dönem Türkçesini yansıtmaktadır. Eser, dini ve ahlaki değerlere sıkça vurgu yapmaktadır. Bunu yaparken didaktik bir anlayış çerçevesinde, düz yazı ve nazım birlikte kullanılmıştır. Eser; İnceleme, Metin ve Dizin olmak üzere 3 ana bölümde ele alınmıştır. Metin bölümünde; Eski Anadolu Türkçesi ile yazılan eser, transkribe edilerek Türk alfabesine geçirilmiştir. Dil incelemesi bölümünde; eserin dil özellikleri saptanarak günümüz Türkçesi ve dönem Türkçesi arasındaki benzerlikler, farklar ve değişmeler ortaya koyulmuştur. Böylece, ekler ve birleşmeleri ve de farklı ifade yollarını da görme fırsatını doğmuştur. Dizin Bölümünde ise; eserin kelime kadrosu anlamlarıyla birlikte alfabetik sıra halinde verilmiştir.

In this study it has been focused upon the work called Mantıku'l-Gayb. The work composed of 48 pages was written by Musa Bin Şeyh Tahir Tokadi. There is not much information about the writer in literature. It is only known that he is one of the well known people of Halvetis. Mantıku'l-Gayb reflects the Turkish of the period from the aspect of its lexical staff and linguistic features.The works has been handled in three major chapters that were composed of Analysis, Text and Index. In the chapter of Text, the work that was written in Old Anatolian Turkish has been transcribed and written in Turkish alphabet. In the chapter of Language Analysis; similarities, differences and changes between today's Turkish and the period's Turkish have been put forth by detecting the linguistic features of the work. Thus, it has open up the opportunity to see the affixes and their conjugation and different ways of expression. As for the chapter of Index; the lexicalstaff of the work has been given together with their meaning in an alphabetic order.