Erzurum ve Kars illeri Halkevi dergileri: Yayla ve Doğuş

Abstract

Çalışmada, yayımlandıkları dönemde bulundukları şehirlerin kültürel, sosyal ve eğitimsel gelişimlerine destek olan, Erzurum ve Kars Halkevlerinin faaliyetleri, şube çalışmaları üzerinde durulmuş, yayın organları olan, Yayla (Erzurum) ve Doğuş Dergileri ayrıntılı şekilde incelenmiştir. Yayla Dergisi 19 Şubat 1944 tarihinde çıkmaya başlamış, çok kısa bir yayın hayatından sonra ismini “Erzurum” olarak değiştirmek zorunda kalmıştır. Doğuş Dergisi ise, 29 Ekim 1933 tarihinde ilk sayısını çıkarmış, 1947 yılına kadar 61 sayı çıkarılabilmiştir. Çalışma, giriş bölümü haricinde dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, çalışmanın bütünlüğünü sağlamak ve genel bir çerçeve çizmek amacıyla, Halkevlerinden önce, Türk kültürünü yaymak amacıyla kurulmuş Türk Ocakları hakkında genel bilgiler verilmiş, Halkevleri fikrinin nasıl oluştuğu, Halkevlerinin kuruluşu, amaçları, şube çalışmaları ve kapanışı hakkında açıklamalarda bulunulmuştur. İkinci bölümde, çalışmada yayınladıkları dergiler incelenecek olan Erzurum ve Kars Halkevleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde, Yayla (Erzurum) Dergisi’nin yayın hayatına başlaması, amaçları, önemi, içeriği hakkında bilgiler verildikten sonra, Dergide yayınlanan yazılar, konularına göre ayrı ayrı incelenmiş, yazıların içerikleri anlatılarak, açıklamalı bilgi vermek amacıyla gereken yerlerde yazılardan alıntılar yapılmıştır. Yazılar içerisinde verilen edebiyat ürünlerinden örnekler de sunulmuştur. iv Dördüncü bölümde, Doğuş Dergisi hakkında genel bilgiler verilmiş, yayın hayatına başlaması, amaçları, yazılarının içerdiği konulara değinilmiştir. Daha sonra Doğuş Dergisi’nde yer alan yazılar konularına göre ayrı ayrı incelenmiş, içerikleri anlatılmış, gerekli alıntılar yapılmıştır. Dergilerdeki yazıların incelenmeleri sırasında, hangi konuda yarar sağladıkları belirtilmiş, yazılarda belirtilen düşünceler yorumlanmış, bazı bölümlerde dönemin siyasi iktidarıyla ilişkisi değerlendirilmiştir.

In this study, the activities of the Erzurum and Kars Community Centres which support the cultural, social and educational development their cities with their publications along with their branch activities were focused and their media organs, namely Yayla and Doğuş Journals were examined in detail. The Yayla Journal started to be published on 19th February 1944 and its name had to be changed as “Erzurum” after a short while. On the other hand, the Dogus Journal was first issued on 29th October 1933 and had 61 issues until 1947. The study is comprised of four sections other than the introduction part. In the first section, in order to adopt a holistic approach and follow an overall perspective, a general overview is provided about the Turkish Hearths which were established in order to make the Turkish culture more widespread and then, more detailed explanations are made with regard to how the idea of Community Centres occurred and how these centres were established, their aims, their activities conducted by their branches and how they were shut down. In the second section, overall information is provided about the Erzurum and Kars Community Centres whose publications are examined in this study. In the third section, how Yayla (Erzurum) Journal started to be published, its aims, its significance and contents are explained; and the articles published in the journal are thoroughly examined one by one; their contents are explained and some extractions are made from the articles in order to give a more detailed perspective. Some examples of literary works are also provided. In the fourth section, how Dogus Journal started to be published, its aims, and contents are explained. Then the articles published in the journal are individually examined in detail; their contents are explained and some extractions are made from the articles. While the articles in the issues are examined, how they make contributions are explained; comments are made on the ideas that are put forward in such articles; and their relations with the political will at the time are also evaluated in the study.